Waarom pleit de VVD al sinds de waterschapsverkiezingen van 2015 voor flexibele en regelbare beeksystemen in met name Noord Limburg?

Rondom de persrioleringen heeft het Waterschapsbedrijf Limburg (WBL, de rioolzuiveringsdochter van het Waterschap Limburg) veel ervaring met transport van water en afvoer bij flinke hoosbuien. Die kennis kun je met digitale systemen ook inzetten op de beekstelsels in met name Noord Limburg. Daar zoekt de VVD oplossingen voor problemen bij “te nat”.

Te Nat
Zomer 2016 ontstond voor miljoenen (125!) schade in de landbouw van Noord en Midden Limburg doordat waterlopen het water dagenlang niet konden afvoeren. Stuwen waren nog handbediend. Bij de Maas haalden de beken niet het maximale debiet of afvoer waar de beek op was ontworpen, het Watersysteem werkte niet.

Op initiatief van VVD fractieleider Frans Maesen werd gepleit voor realisatie regiekamer voor op afstand te bedienen stuwen, en inzet persrioolleidingen als extra afvoer mogelijkheid in dergelijke nood situaties. En waar nodig bypasses aanleggen onder een meanderende natuurbeek waar bevers wettelijk beschermd zijn. Daar hebben ze plek om zich te ontwikkelen. De VVD pleit al sinds 2015 voor een goed beheer van bevers waar nodig.

De regiekamer is er nu. Alleen zijn vanuit ecologie-argumenten (vis migratie) de stuwen verwijderd en beken op veel plaatsen meanderend gemaakt. Met als doel water vasthouden. In de droge zomers van 2020 en 2022 blijken die meanderende beken vervolgens leeg te lopen en droog te komen staan. Beken die in eerdere droge jaren altijd watervoerend bleken, vielen toen droog. Niet zo goed voor de vissen en ander waterleven dat onder water moet leven, en onderdeel zijn van ecologie van een beek- of rivierstelsel. En een droge beek verlaagt de grondwaterstand in haar omgeving, allemaal zaken die we eigenlijk niet willen. Naast het probleem van te nat komt hier het probleem van te droog kijken.

Te Droog
In een regelbaar beeksysteem heb je vis-passeerbare stuwen en bereik je beide doelen waar dat nodig is. Water waar mogelijk vasthouden, en afvoeren wanneer dat nodig is. Water vasthouden is heel urgent nu we steeds drogere zomers krijgen, het is nodig om een zo hoog mogelijk grondwaterpeil te halen en kostbaar zoet water vast te houden. Meandering is een prima natuurdoel hier en daar, maar waarom is het losgekoppeld van regelbare en vis-passerbare stuwen in Waterschap Limburg?

En er is de mogelijkheid om een waterschap afrekenbaar te maken. Een beek moet zijn debiet leveren aan de Maas. Een waterschap kan niet alle problemen rondom klimaatadaptatie oplossen, zo reëel zijn we ook als VVD. Maar een beekstelsel moet wel de beoogde afvoer kunnen leveren. Dat is de invulling van peilbesluiten die past bij de Limburgse situatie. En je kunt het Waterschap afrekenen op dat doel. Tegelijkertijd moet je zo min mogelijk water afvoeren (en alleen wanneer nodig) om voldoende grondwater te hebben in droge tijden. Ook op die aanpassing aan klimaatverandering mogen we het Waterschap Limburg afrekenen.

Een flexibel en regelbaar watersysteem is in de ogen van de VVD een veel doelmatiger besteding van waterschapsgeld. Meanderende beken zonder stuwen blijken niet te voldoen. We moeten op natte en droge periodes kunnen anticiperen in ons beleid.

Als oppositiepartij in Waterschap Limburg voert de VVD al sinds 2015 op deze manier oppositie, op basis van argumenten.

Zomer 2021 werd dat inzicht pijnlijk bevestigd. Tijdens hoog water in de Geul werd de ontworpen afvoer van 60 m3/sec aan de Maas niet gehaald. De waterhoeveelheid ging de afvoer van de Geul ver te boven. De omgeving moet weerbaar zijn en blijven rond een rivier of beekstelsel voor een dergelijke (nood)situatie. En er zullen opvangbekkens nodig zijn stroomopwaarts waar mogelijk. Maar een waterschap moet afrekenbaar zijn vind de VVD, en dat is afrekenbaarheid op de afvoer aan de Maas.